Macierz Szkolna w Wolnym Mieście Gdańsk


W 1921 r. powstała Gdańska Macierz Szkolna, polskie stowarzyszenia oświatowe. Rozpoczęła ona działalność w obronie polskości na terenie Wolnego Miasta Gdańsk. Założycielami byli:
Franciszek Kubacz,
Michal Miszewski,
Stanisław Przybyszewski,
Ernest Adam,
Edward Helman-Jarecki.

Prezesi i honorowi członkowie Macierzy Szkolnej w Gdańsku


Statut Macierzy Szkolnej precyzyjnie okreslał miejsce stowrzyszenia, poza wszelkimi organizacjami i partiami politycznymi. Podstawowym celem było popieranie i rozwijanie polskiego szkolnictwa w duchu katolicko-narodowym. W Wolnym Miescie Gdańsku Macierz Szkolna była więc ostoją polskości, jak również obrońcą prawa Polaków do kształcenia się i kulturalnego rozwoju. Najwiekszym sukcesem Macierzy było otwarcie w 1921 r. Gimnazium Polskiego , Szkoły Handlowej i Wyzszej Szkoły Handlowej. Zzeszenie to przyczyniło się do otwarcią kilkunastu szkół licealnych i powszechnych. Powstały dokształcające szkoły zawodowe na terenie calego Wolnego Miasta Gdańsk.




Ośrodki Macierzy cechowały się wsokim poziomem nauczanie i nowatorskimi sposobami zarządzania i pracy pedagogicznej.Do placówek tych do 1938 r. uczęszczało 2750 dzieci. Aktrywnie w nich działały drużyny harcerskie, spółdzielnie uczniowskie i komitety rodzicielskie. Macierz Szkolna organizowała również kursy zawodowe, organizowała kolonie dla dzieci i młodzierzy. Miała też pod opieka Konsorcium Muzyczne w Gdańsku.

Zorganizowała 12 bibliotek głównie w małych miejscowościach:
Euganowie, Pszczułkach, Trąbkach Wielkich, Piekle, Kolbudach, Bielkowie. Miała też swoje placówki w Gdańsku Oruni, Oliwie, Brzeżnie. Organizowała pomoc materialną dla uboższych dzieci. Tą działalność wspomagały polskie organizacje i stowarzyszenia oraz prasa polska w Wolnym Mieście. Kres działalności Macierzy Szkolnej w Wolnym Miescie Gdańsku nastąpił z chwila wybuchu II wojny światowej.Wielu aktywnych działaczy zostało aresztowanych. W okresie kilkunastu lat Macierz Szkolna stworzyła kompletny system szkolnictwa polskiego w Wolnym Mieście Gdańsku - od ochronek dla kilkuletnich dzieci aż do ogólnokształcącego Gimnazjum.



Zarząd Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1937 r.

siedzą od lewej: Czeslaw Świałkowski , Stella Krukierowa , Franciszek Rogaczewski ,
Eryk Budzyński , Aleksander Schiller , Jan Augustyński , Alfred Wagner,

stoją od lewej: Augustyn Dunst , Ignacy Kurzyński , Wladysław Dębowski ,
Kazimierz Sołtysik , Erwin Behrendt , Feliks Muzyk






Miro